Sigara, kullanımı sağlık açısından zararlı olmasının yanı sıra ciddi komplikasyonları tetikleyecek maddeler içermektedir. Acıbadem Ankara Hastanesi Anestezi Uzmanı Dr. Şirali Oba sigara kullanımının anestezi üzerindeki yan etkilerini anlattı.
Sigara içilmesi, anestezi açısından ciddi riskler taşımaktadır. Sağlığa zararlı olduğu dünya tarafından kabul edilen sigara, dört binden fazla zararlı madde içermektedir. Dört bin maddenin henüz tamamının nelere yol açtığı saptanamasa da her birinin farklı yan etkisi olduğu bilinmektedir. Bir hastanın ameliyat öncesi kendine yapabileceği en büyük kötülüğün sigara kullanımı olduğunu belirten Acıbadem Ankara Hastanesi Anestezi Uzmanı Dr. Şirali Oba sigara kullanan hastaların yapması gerekenleri şöyle sıralıyor “Öncelikle sigara kullanıcıların ameliyattan bir ay önce sigarayı bırakmaları tavsiye edilmelidir. Eğer hasta bağımlılık derecesinde tüketiyorsa en azından ameliyattan 48 saat önce sigara içmemelidir. Doğrusu sigaranın hiç içilmemesidir”.
“Sigara tüm sistemleri etkileyen yan etkilere sahiptir”
Sigara içerisinde tansiyonu yükseltici ve kalp krizini tetikleyici maddeler bulunmaktadır. Hastanın tansiyon yüksekliği eşlik eden damar daralması ve damarların sertleşmesi ile birleşince anestezi açısından riskleri artırmaktadır. Kanda oksijen taşınmasını da azaltan sigara doku kanlanma ve oksijenizasyonu bozarak kalp krizi riskini artırmaktadır. Bu etki aynı zamanda yaraların iyileşmesini de olumsuz etkiler. Sigara etkisi ile yıllar içinde yıpranan damar sistemi kanamalara tıkanıklıklara ve beyin kanaması gibi sonuçlara yatkın hale gelir.
Anestezik ilaçların astım atağını da tetiklediğinin altını çizen Oba, özellikle sigara kullanan genç hastalarda bu tarz atakların görülme olasılığının daha yüksek olduğunu vurguluyor. Anesteziye başlarken ve hastanın uyanma sürecinde hava yolu spazmı riski sigara içenlerde çok daha yüksektir. Yaşlı hastalarda da akciğer dokusunu gaz değişim özelliğini kaybettiği için sigaranın etkilerinin çok daha net görüldüğünü belirten anestezi uzmanı ekliyor; “ Anestezi iki şekilde uygulanır. Damar yolu ile ve gaz yolu ile hastalara anestezi uygulanır. Hangi yolla anestezi uygulanacağını hastanın hastalıkları, genel durumu ve tahlil sonuçları belirler. Eğer hastanın akciğer potansiyeli, total akciğer hacmi, nefes volumü, yeterli havayı ve oksijeni vermiyorsa, sigaranın etkileri ile azalmış ise gaz yolu ile anestezi uygulanası tercih edilmez, edilmek zorunda kalındığında anesteziden derlenme safhası normale göre uzun ve daha sıkıntılı olabilir.”
“Akciğere kaçan parçalardan oluşan zatürree ölümle sonuçlanabilir”
“Anesteziye bağlı yan etkileri etkileyen faktörlerin başında sigara kullanımı gelir. Sigara hava yolu tahrişinden dolayı reaksiyon gösterme oranını artırdığından, sigara kullanan hastaların uyanma sırasında bulantı ve kusma riski ortaya çıkar. Hasta anestezi sonrası yapay solunum cihazından ayrıldığında kusarsa akciğerine kusmuk kaçma riskini arttırır. Akciğere kaçan kusmuk %20 oranında zatürre yapabilir. Zatürrenin de %10-20 si ölümle sonuçlanabilir. Bunun görülme oranı %2-3 olsa da en sık genç sigara kullanan hastalarda gözlemlenmektedir.”
Problemlerden birisinin de ameliyat öncesi özellikle strese bağlı olarak sigara kullanımı olduğunu söyleyen Uzman Doktor Şirali Oba anestezi sonrası sigara içme eğilimini ise şu şekilde açıklıyor: Gaz ve damar yolu ile çeşitli anestezikler kullanılarak, uygulanan yöntemler ve ilaçlar farklıdır. Bu yöntemlerde anesteziden uyanma yaklaşık 5 ila 7 dakika arasında gerçekleşir. Sigara kullanan hastalarda ise bu süre 25-30 dakikaya çıkabilir. Halk arasında bilinen kusarak anesteziyi attı inanışı aslında verilen ilaçların bulantı ve kusma yapması ile ilgilidir. Kusma anestezinin vücuttan atılma sürecinde belli bir periotta olan etkidir. Ancak son 15 yılda geliştirilen damar yolu ile uygulanan ilaçların uygulamasında bulantı kusma riski çok daha az gözlemlenmektedir.
Hastanın ileri dönem bronşit, astım ve bu tür hastalıkları varsa gaz yolu ile anestezi verilmesi tercih edilmez. Bu hastalar bir de sigara içiyorsa anestezi yönetimi çok daha zor olur. Aslında hem akciğer hastası olmak hem sigara içmek sadece anestezi açısından değil kişinin günlük hayatı açısından risk oluşturmaktadır.
