Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından 16 yıldır yapılan ve 26 sektörün tamamını kapsayan İlk 1000 İhracatçı Firma araştırmasının 2017 yılı sonuçları düzenlenen basın toplantısı ile açıklandı.
TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi tarafından açıklanan araştırmaya göre, en fazla ihracat yapan şirketler sıralamasında zirve 4 milyar 797 milyon dolarla 2016 yılında olduğu gibi yine Ford Otosan’ın oldu. Listede ikinci sırayı 5 basamak birden yükselerek 4 milyar 443 milyon dolar ihracata imza atan Toyota, üçüncü sırayı ise 3 milyar 209 milyon ihracatla Tofaş aldı.
1 milyar doları 10 firma geçebildi
TİM İlk 1000 İhracatçı Firma verilerine göre; firmaların geçen yılki toplam ihracat rakamı 2016 yılına göre yüzde 13,4 oranında artarak 92,3 milyar dolara çıkarken, bu şirketlerin toplam ihracat içindeki payı ise yüzde 58.8 olarak gerçekleşti. Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 50,3’üne ilk 500 firma, yüzde 8.5’ine de ikinci 500 firma imza attı. Geriye kalan 70 bin firma da toplamın yüzde 41,2’sini gerçekleştirdi. Öte yandan 436 firmanın ihracatı 25 ile 50 milyon dolar arasında kalırken, sadece 10 firma 1 milyar dolar ihracat barajını aşabildi.
Ar-Ge harcaması 6 milyar TL’yi aştı
Ay sonunda yapılacak genel kurulda 10 yıldır sürdürdüğü TİM Başkanlığı görevini bırakmaya hazırlanan Mehmet Büyükekşi, Türkiye’nin potansiyelinin göz önüne alındığında 1 milyar dolar ve üzeri ihracat yapan firma sayısını yeterli görmediklerini söyledi. Büyükekşi, “2023 yılı hedefimiz 50 firmamızın 1 milyar dolar ihracat barajını aşması. Bu hedefe ulaşmak için daha yüksek katma değere sahip ürünler ihraç etmeliyiz. Ar-Ge, inovasyon, tasarım ve markalaşmaya daha fazla yatırım yapmalıyız” dedi. Geçen yıl 1000 firma arasında 202’sinde Ar-Ge merkezi olduğunu ve bu firmaların toplam 6.2 milyar liralık Ar-Ge harcaması yaptığını kaydeden Büyükeşi, 1000 firmanın içinde uluslararası tescilli marka sayısının 13 bin 473’e, patent sayısının ise 7 bin 426’ya yükseldiğini dile getirdi.
Yerli firmaların payı yüzde 61
Araştırma verilerine göre, 2017 yılında, ilk 1000 ihracatçı firmanın yüzde 66,8’ini üretici-ihracatçı, yüzde 16,5’ini ihracatçı, yüzde 12’sini grup dış ticaret ve yüzde 4,7’sini sektörel-sermaye dış ticaret şirketleri oluşturdu. Firmaların sermaye yapısı dağılımına bakıldığında; araştırmaya katılan firmaların yüzde 81’ini yüzde 100 yerli firmalar oluşturuyor. Geriye kalan firmaların yüzde 11,3’ü yüzde 100 yabancı, yüzde 7,4’ü de yerli-yabancı ortaklı yapıya sahip. Yerli firmaların, ilk 1000 içerisindeki ihracattan aldıkları pay ise yüzde 61 düzeyinde. Yerli-yabancı ortaklı firmaların oranı ise bu alanda yüzde 24 seviyesinde. Yani, bu sınıflama içerisinde firma başına en yüksek ihracata yerli-yabancı ortaklı firmalar sahip durumda.
Kimyevi madde ve tekstilde ihracat tabana yayıldı
İlk 1000 ihracatçının sektör bazındaki performanslarına bakıldığında, otomotiv sektörü yüzde 27,2 pay ile 2017 yılının da birincilik koltuğunu kimseye kaptırmadı. Sektör, 2017’de 28 milyar 535 milyon dolarlık ihracat yaptı. Bu ihracatın yüzde 88’lik kısmı ilk 1000 içerisinde yer alan
otomotiv ihracatçıları tarafından gerçekleştirildi. İkinci büyük sektör olan hazır giyim ve konfeksiyonun ise ilk 1000 içerisindeki payı yüzde 9,7 olurken, çelik sektörünün payı yüzde 9,5 olarak gerçekleşti.
Listeye göre büyük sektörler arasında, toplam ihracattan en fazla payı otomotiv aldı. Yine büyük sektörlerden kimyevi maddelerde ilk 1000 içerisinde yer alan firmaların payı yüzde 54 oldu.
Tekstilde ise bu oran yüzde 38. Bir başka değişle kimyevi maddeler ve tekstil sektörlerinde ihracat daha çok tabana yayılırken, otomotiv ve çelik gibi sektörlerde ihracat daha çok büyük firmalar tarafından yapılıyor.
İstanbul en fazla ihracat yapan il
İlk 1000 ihracatçı firmanın illere göre dağılımına bakıldığında, 2017’de 426 firma ile İstanbul yine birinci oldu. İstanbul’un ihracat içerisindeki ağırlığı sürerken, firma sayısı bazında payı gerilemeye devam ediyor. İzmir 83 firma ile ikinci, Gaziantep de 68 firma ile üçüncü sırada yer aldı. İlk 1000 ihracatçı firmanın bölgesel dağılımına bakıldığında, Marmara Bölgesi 579 firma ile her zaman olduğu gibi birinci sırada. İkinci sırada 159 firma ile Ege Bölgesi, üçüncü sırada 79 firma ile Güney Doğu Anadolu Bölgesi yer aldı. Geçen yıl 71 bin ihracatçı 3,2 milyon kişiye istihdam sağladı. 2017 yılında ilk 1000 firmanın toplam istihdamı yaklaşık 800 bin kişi olarak gerçekleşti, ilk 500 firmanın ortalama çalışan sayısı 1137 iken, ikinci 500’ün 415 oldu.
Dünya ticaretindeki payımız artıyor
TİM Başkanı Büyükekşi, geçen yıl ihracatçıların çok çalıştığını ve dünya ortalamasının üzerinde bir ihracat artışına imza attığını söyledi. Büyükekşi, “Şüphesiz ki, bu başarıya en büyük katkıyı
ilk 1000’e giren ihracatçı firmalarımız sağladı” dedi.
2017 yılı sonunda, 2018’in ‘Rekorlar Yılı’ olacağını söylediklerini hatırlatan Büyükekşi, bu yılın ilk 5 ayındaki ihracat rakamlarının bu sözü doğrular nitelikte olduğunu kaydetti. Büyükekşi şöyle devam etti:
“Bu dönemde her ay, aylık bazda rekor ihracat açıkladık. Mart ayında ise tarihimizde ilk defa aylık 15 milyar dolar barajını aştık. Yıl sonunda ise 170 milyar doların üzerine çıkarak yıllık bazda Cumhuriyet rekorunu kırmış olacağız. Küresel dalgalanmaların 2016’da son bulmasıyla birlikte,
artış dünya ticareti de tekrar yükselişe geçti. Türkiye olarak biz de bu artışın çok daha üzerinde bir ihracat artışı yakalamalıyız. 2023 hedeflerimize giden yolda 2018 yılı bizim için çok önemli bir yıl olacak. 2017 yılında ihracatımızın dünya ticaretinden aldığı pay yüzde 0,9 ile rekor düzeye çıkmıştı.
2018’de inşallah bu oran daha da yukarı çıkacak ve bir başka rekora imza atacağız.”
2017 Yılında En Fazla İhracat Yapan Firmalar
SıraFirma Milyon $
1FORD OTOMOTIV SAN. A.S. 4.796,90
2TOYOTA OTOMOTIV SAN. TURKIYE A.S.4.442,81
3TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FAB. A.Ş. 3.208,58
4OYAK-RENAULT OTOMOBIL FAB.A.S. 3.183,15
5TÜRKİYE PETROL RAFİNERİLERİ A. Ş. 2.767,13
6KİBAR DIŞ TİC.A.Ş 2.513,81
7VESTEL TİCARET A.Ş.2.104,78
8ARÇELİK A.Ş. 1.816,17
9BOSCH SAN.VE TİC.A.Ş 1.052,94
10MERCEDES-BENZ TÜRK A.Ş. 1.049,92
