Gerek ekonomik açıdan, gerekse sağlıklı yaşam açısından büyük önem taşıyan enerji yatırımlarında, özellikle ABD’de hızla gelişen kaya gazı yatırımları sayesinde maliyetlerin ciddi oranda düşürülmesi; Avrupa’nın nükleer santralleri kapatma eğilimi dolayısıyla yeni arayışlar içine girmesi; Çin’in çevreci hamleleri; petrol, kömür gibi mevcut enerji kaynaklarının ise hızla gündemden düşmesinin, dünyanın enerji algısını büyük ölçüde değiştirdiği, hatta “enerji rönesansı” olarak tanımlandığı bildirildi.
Uluslararası Enerji Ekonomisi Birliği (IAEE) ve Enerji Ekonomisi Derneği (EED) Başkanı Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu’nun başkanlığında Boğaziçi Üniversitesi Vedat Yerlici Konferans Merkezi’nde düzenlenen söyleşide, EED Başkan Yardımcıları İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Prof.Dr. Filiz Karaosmanoğlu ve Kemerburgaz Üniversitesi’nden Doç. Dr. Yıldız Arıkan, EED Yönetim Kurulu Üyeleri Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. İlhan Or ve Doç.Dr. Gönenç Yücel ile Bahçeşehir Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Görkem Üçtuğ, EED üyeleriyle buluştu. Konuşmacılar IAEE tarafından geçtiğimiz aylarda İtalya ve ABD’de düzenlenen Avrupa ve dünya konferanslarından izlenimlerini aktardı.
Enerji sektöründen çok sayıda uzmanın da yer aldığı söyleşide, Avrupa için sürdürülebilir enerji politikaları ve yenilenebilir enerji kaynaklarının her geçen yıl çok daha büyük önem taşıdığı, yenilenebilir kaynakların payının 2030 yılında yüzde 27’ye çıkarılması ve sera gazı salımlarının yüzde 40 oranında azaltılmasının hedeflendiği dile getirildi. Öte yandan, Avrupa’da, yenilenebilir enerji kaynaklarının payının artması ile birlikte, bu enerji türünün kesikli olmasının (yani rüzgarın durması, havanın bulutlanması gibi) durumlarda devreye girecek “yedek” üretim tesislerinin maliyetlerinin ve/veya talebi de arz gibi dalgalandıracak politikaların maliyetlerinin gittikçe artan bir şekilde gündeme gelmekte olduğuna dikkat çekildi.
Öte yandan, ABD’yi hızla “büyük enerji ithalatçısı” konumundan, “büyük enerji ihracatçısı konuma” getirmekte olan bu ülkede enerji maliyetlerini ve dışa bağımlılığı ciddi oranda düşüren, kaya gazı teknoloji ve yatırımlarının geleceği ile dünyaya etkisi tartışıldı. Bu doğrultuda, ABD’deki kaya gazı çalışmalarının dünya genelinde “enerji rönesansı” olarak algılanmaya başladığı belirtilirken, bu bağlamda Amerika ile Avrupa ve Uzakdoğu’daki enerji maliyetleri arasındaki makasın çok ciddi olarak açıldığı, ABD’de işsizliğin gerilediği, sera gazı salımlarının (her ne kadar, kişi başı değerler olarak halen Avrupa düzeyinden yüksek olsa bile) önemli düşüşler olduğu, kömüre dayalı üretimin gerilediği gibi hususların konunun uzmanlarınca hem New York hem de Roma konferanslarında sıklıkla dile getirildiği vurgulandı.
Rusya’nın büyük doğalgaz kaynakları ve boru hatları ile Avrasya coğrafyadaki “dominant” rolünü devam ettireceğini belirten uzmanlar, Avrupa’nın Rusya’nın tekelini kıracak yeni doğal gaz boru hatlarına ciddi gereksinimi olduğunu ve dolayısıyla Avrupa’dan yeni hatlara mali ve politik desteğin gelmesinin kaçınılmaz olduğunu ifade ettiler.
Özellikle İtalya’daki oturumlarda konuşulan konular arasında Avrupa’da nükleer santrallerin kademeli olarak kapatılmasının doğurabileceği problemler ile başa çıkmaya çalışılmasının bulunduğunu, buna örnek olarak, Belçika’nın geçiş sürecinde baz elektriğin nereden temin edileceği konusunda sıkıntılar yaşamaya başlamasının verilebileceğini ifade ettiler.
Dünyadaki en büyük ekonomik güçlerden Çin’in de temiz enerji yatırımlarına yöneldiği, hatta bir süre önce bu alanda kendisini eleştiren ABD’yi eleştirebilecek duruma geldiği kaydedildi.
-Temiz dünya beklentisi-
Çin’deki temiz enerji yatırımları ve ABD’deki kaya gazı gelişmelerinde yaşanan olumlu sonuçların “temiz dünya” için de “rönesans” niteliği taşıyabileceği vurgulanarak, şu an ABD’nin yarısı oranında karbon salımı yapan Avrupa’nın da gelişmeleri yakından izlediği, hatta tüm kıta için büyük önem taşıyan gelecekteki iklim değişikliği kaygılarını azaltıcı etki sağladığı vurgulandı.
Bu gelişmelerin, ABD’deki kaya gazı rönesansının tüm dünyaya yayılmasının an meselesi olduğunu gösterdiğini belirten uzmanlar, bu kapsamda IAEE’nin dünya genelinde yapacağı çalışmaların öneminin daha da arttığına işaret ettiler.
Özetle, enerji sektöründeki hızlı değişimin gelecek için umut verici olduğu kaydedilerek, “Enerji Rönesans”ı olarak da ifade edilen ABD’deki kaya gazı yatırımlarının; Çin’in enerjide çevreci hamlelerinin, buna karşın yaygın kullanılan enerji kaynaklarının hızla önemini kaybetmesinin çok iyi değerlendirilmesi gerektiği vurgulandı.
IAEE Seçilmiş Başkanı Prof.Dr.Gürkan Kumbaroğlu, bu doğrultuda IAEE olarak özellikle Ortadoğu, Afrika ve Güney Amerika’da yapacakları çalışmalar sonrasında 24-27 Mayıs 2015 tarihlerinde Antalya’da gerçekleştirilecek “38. Dünya Enerji Ekonomisi Konferansı”nda ortaya çıkacak sonuçların enerjide sürdürülebilir gelecek açısından taşıdığı öneme işaret etti.
