İktisatçı Jim O’Neill 2001 yılında, ekonomileri hızlı büyüyen Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’i, bu ülkelerin baş harflerinden oluşan BRIC (Brasil, Russia, India, China) adı altında toplamış ve bu ülkelerin daha fazla söz sahibi olması gerektiğini savunmuştu. Diğer yandan O’Neill, BRIC ekonomileri G7 bünyesindekilerden çok daha hızlı büyüdüğünden, BRIC ülkelerine küresel ekonomiyi yönlendiren platformda yer açılmasını da talep etmişti.
Gelişmekte olan ülkeleri ifade eden BRIC ülkeleri ile ilgili en kritik düşünce, eğer bu ülkeler mevcut ekonomik büyümelerini koruyabilirlerse, 2050 yılında toplamda, gelişmiş ülkelerin toplam ekonomisinden daha büyük ekonomiye sahip olacakları ve ABD ekonomisini beşinci sıraya atarak küresel ekonominin yeni liderleri haline dönüşecek olmalarıdır.
Kuruluşundan 10 yıl sonra, BRIC ülkeleri dünyanın en büyük ekonomileri arasında yer aldı. Özellikle Çin sıralamada en hızlı yükselen ülke oldu. Bugün dünyadaki toplam nüfusun yüzde 40’ını oluşturan, yaşam alanlarının yüzde 25’inden fazlasını kaplayan ve dünya gelirinin yüzde 15’ini elinde tutan BRIC ülkeleri, hem dünyanın en hızlı gelişen pazarları hem de giderek büyüyen üretim potansiyelleri sebebi ile yakın gelecekte dünyanın en güçlü ekonomik aktörleri olmaya adaylar.
BRIC, Türkiye ile BRICT olacak
Küresel ekonominin hızlı bir şekilde kötüleşmesi karşısında yükselen ekonomiler öncü rol oynamaya başlamış, özellikle de BRIC ülkeleri söz konusu ekonomiler içinde itici bir güç olarak karşımıza çıktı. Üretim ve milli gelir verileriyle birlikte son yıllardaki ihracat hacmi, potansiyeli ve rekabet gücü bağlamında ele alındığında, BRIC ekonomileri faktör donanımları bakımından rakipleri olan Türkiye ve diğer yükselen ekonomiler üzerinde önemli bir tehdit unsuru olarak öne çıkıyor.
BRIC ülkelerinin artan ekonomik performanslarına son yıllarda Türkiye’nin de özellikle dünyada en yüksek ekonomik büyüme oranlarına sahip ülkelerin başında gelmesi nedeniyle eşlik etmesi, sözü edilen ülkeler arasında küresel rekabet savaşlarının daha da kızışmasına yol açıyor. BRIC ülkeleri ile Türkiye’nin temel ekonomik performansları incelendiğinde, kişi başına düşen gelirde Rusya’nın, ihracatın gayri safi yurtiçi hasılaya oranında Çin ve Rusya’nın, toplam ihracat ve gayrisafi yurtiçi hasılada Çin’in başı çektiği görülmektedir. Bununla birlikte, enflasyon oranı en yüksek ülke ise Rusya’dır.
BRIC ülkelerinin ve Türkiye’nin son 5 yıldaki ekonomik büyüme hızları incelendiğinde, başta Çin ve Hindistan olmak üzere yüksek büyüme oranları dikkat çekmektedir. Çin ve Hindistan’a baktığımızda, 2009 yılındaki dünya ekonomik krizine rağmen yüksek büyüme oranlarını sürdürdükleri görülmektedir. Diğer yandan, Türkiye’nin ekonomik büyüme oranlarındaki değişkenliğin BRIC ülkeleriyle kıyaslandığında daha yüksek düzeyde olduğu görülmektedir.
Türkiye BRIC ile aynı seviyede
Türkiye’nin geçmişi BRIC ülkelerinden ciddi farklılıklar gösteriyor. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu’nun son yüzyılında Batı’nın ekonomik etkisi altına giren Türkiye’de, Osmanlı’nın son 200 yılındaki en büyük askeri rakibi ise şimdi BRIC üyesi olan Rusya olmuştu. BRIC ülkelerinin üçünde (Hindistan, Rusya, Çin) Müslüman, ikisinde de (Rusya ve Çin) önemsiz sayılamayacak kadar Türk kökenli nüfus bulunuyor. Sadece bu durum bile gelişen, büyüyen ekonomisi, ekonomik krizlere dirençli dış ticareti ve genç nüfusu ile Türkiye’nin bu gruba dahil olmasına imkan sağlayabilir.
