Türkiye’de işverenler istihdam hızının artması beklentisine ihtiyatla yaklaşıyor

İSTANBUL 2016 – ManpowerGroup (NYSE:MAN), 2016 yılının üçüncü çeyreğinde istihdam pazarı faaliyetlerine ilişkin tahminlerde bulunmak üzere 43 ülke ve bölgede 59.000 işverenle görüştü. Türkiye’de ise 1.000 işverenle görüşmeler gerçekleştirdi. Türkiye’de 1.000 işverenin görüşlerine başvuran ManpowerGroup araştırması, işverenlerin önümüzdeki üç ayda çalışan sayısı artışında bir miktarlık artış beklerken, istihdam hızının araştırmanın başladığı 2011’den bu yana en düşük seviyeye düşeceğini ortaya koyuyor.

Araştırmanın bulgularına göre Türkiye’de önümüzdeki üç aylık dönemin istihdam hızı mütevazı seviyelerde. Araştırmaya katılan işverenlerin yüzde 19’u işe alım seviyelerinde artış beklerken yüzde 72’lik kesim herhangi bir değişiklik beklemiyor. İşverenlerin yüzde 9’u ise istihdamda azalma bekliyor.

Araştırmada veriler dönemsel çeşitliliğe uyarlandığında Net İstihdam Görünümü’nün yüzde + 6 seviyesinde olduğu görülüyor. Önceki çeyreğe kıyaslandığında işe alım beklentileri yüzde 5 oranında düşerken yıllık bazda ise yüzde 9 oranında bir azalma görülüyor.

Bölgesel açıdan işe alımların Temmuz-Eylül döneminde dört ya da beş bölgede artması bekleniyor. Bununla birlikte ulusal seviyedeki Net Görünüm’e parallel olarak Türkiye’nin beş bölgesinin dördündeki işverenler, araştırmanın başladığı 2011 birinci çeyrekten bu yana en düşük işe alım ortamını bekliyorlar. Yedi sektörden işverenlerse 2011 birinci çeyrekten bu yana işe alım fırsatlarının en düşük seviyeye gerilemesini bekliyorlar. Araştırma sonuçlarıyla ilgili görüşlerini paylaşan Manpower Türkiye Genel Müdürü Reha Hatipoğlu şunları söyledi: “Sonuçlar, işveren güvenindeki azalmanın Türkiye’de belirginleşen ekonomik yavaşlamayla aynı doğrultuda olduğunu gösteriyor. Görünüşe gore iç politika ve jeopolitik risklerin devam etmesi işverenleri yatırım alanında yavaşlatacak. Bunlara yaz dönemi, Ramazan ayı vey akın gelecekteki iki bayramın etkisini eklersek, iş piyasalarının dördüncü çeyrekten once eski günlerine dönmesini beklemek pek gerçekçi olmayacak. Bununla birlikte araştırmaya göre istihdamın yıkıcı bir duraksamaya girmesi de beklenmiyor. İstihdam hızı yavaşlasa da görüştüğümüz 1.000 işverenin neredeyse beşte biri önümüzdeki aylarda çalışan sayılarında belirli oranda artış beklediklerini ilettiler.”

Reklam

Araştırma sonuçlarına göre en güçlü işe alım beklentisine sahip bölgesel iş piysalarının Karadeniz ve İç Anadolu bölgelerinde yer alması bekleniyor. Bu bölgelerdeki işverenlerden elde edilen verilere göre Karadeniz ve İç Anadolu bölgelerinde önümüzdeki çeyreğe yönelik Net İstihdam Görünümü yüzde +12 seviyesinde. Net İstihdam Görünümlerinin sırasıyla yüzde +8 ve  yüzde +5 olarak ölçüldüğü Marmara ve Ege bölgelerinde de belirli oranda istihdam artışı bekleniyor. Öte yandan Akdeniz bölgesinde Net Görünüm yüzde -2 olarak ölçülüyor ve belirsiz bir istihdam hızı öngörülüyor. Yıldan yıla karşılaştırıldığında Net Görünümlerin beş bölgede birden zayıfladığı görülüyor. Bu trendin en dikkat çekici bölgelerinden Akdeniz’de yüzde 19’luk bir düşüş görülüyor. Egeli işverenler yüzde 10 oranında bir azalma bildirirken Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde Net Görünümlerin yüzde 7 ve yüzde 5 oranlarında azaldığı görülüyor.

Manpower Türkiye Genel Müdürü Reha Hatipoğlu, bu trende dair şu görüşü paylaşıyor: “Bir önceki çeyrekle karşılaştırdığımızda işe alım beklentilerinin Akdeniz bölgesinde yüzde 9 gibi düşündürücü bir oranda düştüğünü görüyoruz. Ayrıca Net Görünümler de hem İç Anadolu’da hem de Marmara’da yüzde 4 oranında daha zayıf. Akdeniz bölgesi ağırlıklı olarak Restoran ve Otel sektörü hakimiyeti altında. Son dönemlerde yaşanan terör saldırıları, işverenlerin önümüzdeki üç aylık sürece dair olumsuz istihdam beklentilerinin arkasındaki belirleyici faktör olabilir.”

En güçlü işe alım beklentilerinin yüzde +14 Net İstihdam Görünümü veren Üretim sektöründen geldiği görülüyor. Finans, Sigorta, Gayrimenkul ve Kurumsal Hizmetler sektörünün yanı sıra Kamu ve Sosyal Hizmetler sektörlerinde de yüzde +11’lik Genel Görünümle istihdam beklentisininin olumlu olduğu ifade ediliyor. yüzde +9 Net Görünüm bildiren Tarım, Ormancılık, Avcılık ve Balıkçılık ve Toptan ve Perakende Ticaret sektörlerine Net Görünümün + yüzde 7 olduğu Ulaştırma, Depo ve İletişim sektörü eşlik ediyor. Öte yandan Restoran ve Otel sektöründeki işverenler yüzde -10’luk Net Görünümle oldukça zayıf bir işe alım beklentisi sergiliyor. Yüzde -1 Net Görünüm bildiren İlaç sektörünse ise işverenler sönük bir iş piyasası bekliyor.

“Önceki çeyrekle karşılaştırdığımızda 11 sektörden dokuzunun işe alım beklentilerinin zayıfladığını görüyoruz” diyen Reha Hatipoğlu yorumlarını şöyle sürdürüyor: “En dikkat çekici azalmalar yüzde 22 ile İlaç ve yüzde 18 ile Restoran & Otel sektörlerinde görülüyor. Görünüşe göre tüm sektörler asgari ücretteki artışa halen uyum sağlamaya çalışıyor ve ihtiyaçlarını daha az sayıda çalışanla karşılamayı tercih ediyorlar. Madenciliğin yanı sıra Toptan ve Perakende sektörü ise önceki çeyreğe kıyasla daha güçlü Net Görünümler bildiriyorlar.”

Elektrik, Gaz ve Su Hizmetleri sektöründen işverenler işe alım beklentilerinde yüzde 17 oranında bir azalma bekliyorlar. Restoran ve Otel sektöründe Net Görünüm yüzde 11 oranında azalırken, Tarım, Ormancılık, Avcılık ve Balıkçılık sektöründe yüzde 6 azalan bir işe alım beklentisi ölçülüyor. Maden ve Toptan ve Perakende sektörlerinde ise yüzde 2 ve yüzde 3 oranında daha güçlü Görünümlerle az da olsa artan işe alım beklentileri ölçülüyor.

Yıldan yıla kıyaslandığında 11 sektörden 10’unda işe alım planlarının zayıfladığı görülüyor. Tarım, Ormancılık, Avcılık ve Balıkçılık sektöründeki işverenlerin işe alım beklentileri yüzde 16 oranında düşüş gösterirken, İnşaat sektöründeki Net Genel Görünüm’ün yüzde 13 oranında zayıfladığı görülüyor. Ulaştırma, Depo ve İletişim sektöründe ise yüzde 10 puanlık bir düşüş var. Madencilik sektöründe ise yıldan yıla kıyaslamayla yüzde 2 oranında daha yüksek bir işe alım beklentisi bulunuyor.

Temmuz-Eylül döneminde 43 ülke ve bölgenin 40’ında istihdam artışı bekleniyor

Üçüncü çeyreği ele alan araştırma, Temmuz-Eylül döneminde 43 ülke ve bölgenin 40’ında istihdam seviyelerinin yükselmesi bekleniyor. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu bazı ülkelerdeki işverenler ise istihdam artışının bir önceki çeyreğe kıyasla daha ihtiyatlı bir seyir izleyeceği görüşünde.

Genel işveren güveninde önemli yükselişlerin yaşandığı ülke ve bölgelerin sayısının az olduğu görülürken, Brezilya ve Çin gibi daha önceki dönemlerde yaşanan düşüş bu çeyrekte de devam ediyor. Üçüncü çeyrek işe alım planları 42 ülke ve bölgenin* 14’ünde güçlenmiş bulunuyor. Nisan-Haziran dönemiyle kıyaslandığında yedi ülke ve bölgede değişiklik olmadığı, 21 ülke ve bölgedeyse zayıflama olduğu görülüyor. Net İstihdam Görünümleri 13 ülke ve bölgede üçüncü çeyreğe göre artarken, beş ülke ve bölgede Görünümün değişmediği, 24’ünde ise düştüğü ifade ediliyor. Üçüncü çeyrek işe alım beklentilerinin en güçlü olduğu ülke ve bölgeler arasında Hindistan, Japonya, Tayvan, Guatemala, Romanya ve Amerika Birleşik Devletleri yer alırken, Brezilya, İtalya ve İsviçre’deki işverenler araştırma kapsamında en zayıf istihdam planlarına sahip olanlar.

Avrupa, Ortadoğu ve Afrika (EMEA) bölgesindeki 25 ülkenin 23’ünde işverenler istihdam seviyelerinin önümüzdeki üç ayda yükselmesini bekliyor. Çeyrekten çeyreğe kıyaslandığında 12 ülkede beklentiler olumlu olurken yedi ülkede beklentilerin zayıfladığı görülüyor. Yıllık karşılaştırmada işe alım beklentileri 10 ülkede artarken 12 ülkede azalıyor. Romanyalı işverenler bölgenin üçüncü çeyreğe yönelik en güçlü işe alım beklentilerine sahip olurken, en düşük görünümler İtalya ve İsviçre’den geliyor. EMEA bölgesinde son sekiz yılda ilk kez olumsuz ulusal tahmin bulunmuyor. Üçüncü çeyrek araştırması ilk kez Portekiz’i de kapsayarak Manpower İstihdama Genel Bakış Araştırması’ndaki ülke ve bölge sayısını 43’e çıkarıyor.

Bir sonraki Manpower İstihdama Genel Bakış araştırması 13 Eylül 2016 tarihinde yayımlanacak ve 2016’nın ilk çeyreğinde işgücü piyasasına dair önemli ayrıntılar içerecek.

Rapor boyunca kullanılan “Net İstihdam Görünümü” ifadesi, toplam istihdamda artış öngören işverenlerin yüzdesinden, önümüzdeki çeyrekte iş yerlerinde istihdam düşüşü̈ bekleyen işverenlerin yüzdesi çıkarılarak hesaplanmıştır.

* Portekiz araştırmaya 2016’nın üçüncü çeyreğinde katılmıştır ve söz konusu döneme dair verisi yoktur.