Dünyanın lider alacak sigortası şirketi Euler Hermes, Türkiye, Çin, ABD ve Yunanistan’daki gelişmeleri manşetine taşırken, Kolombiya, Euro Bölgesi, Kenya ve Japonya’yı mercek altına aldığı Haftalık İhracat Risk Görünümü raporunu yayınladı.
Raporda öne çıkan başlıklar şöyle:
- Euler Hermes, Türkiye’nin 2016’daki tam yıllık büyümesine yönelik tahminini yüzde 3,6 olarak revize etti
- Çin’in büyümesinin 2016 yılında yavaşlayarak yüzde 6,5 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor
- ABD’de istihdam artarken, işe alımlarda düşüş kaydediliyor
- Yunanistan’da kurtarma paketleri planlandığı şekilde uygulamaya alındığı takdirde dördüncü çeyrekte biraz rahatlama gerçekleşebileceği öngörülüyor
- Kolombiya’nın büyümesinin ılımlı seyrederek 2015’teki yüzde 3,1 sonrasında 2016’da yüzde 2,3 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor
- Euro Bölgesi’nde çekirdek enflasyon yıllık yüzde 0,8 olmak üzere (gıda ve enerji fiyatları hariç) enflasyonun Mayıs ayı için yıllık yüzde -0,1 seviyesinde onaylanması bekleniyor
- Kenya’da büyümenin dirençli seyredeceği, 2016 ve 2017’de yüzde 6 seviyesinde gerçekleşeceği öngörülüyor
- Japonya’nın 2016 büyümesinin ise yüzde 0,7 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor
Türkiye: Birinci çeyrek GSYH büyümesini tüketim canlandırdı
2015’in dördüncü çeyreğindeki yıllık yüzde 5,7’nin ardından 2016’nın birinci çeyreğindeki GSYH büyümesi yıllık yüzde 4,8’lik artış kaydetti. Bu, 2015’teki tam yıllık, yüzde 4’lük büyümeye oranla halen güçlü bir büyüme. Ayrıntılar, birinci çeyrekteki büyümenin arkasındaki itici güçlerin hareketli tüketici harcamaları (yıllık yüzde 6,9) ve yükselen kamu harcamaları (yüzde 10,9) olduğunu gösteriyor. Yatırımlarda ise yıllık yüzde -0,1’lik düşüşle duraklama kaydedildi. Reel ihracat büyümesinde iyileşme kaydedildi (yıllık yüzde 2,4) ancak ithalattaki artışın ihracattakini geçmesiyle (reel ithalat büyümesi yüzde 7,5) net ihracat birinci çeyrek büyümesine -1,6 puan kaybettirmiş oldu. 2016’daki tam yıl büyüme tahminimizi yüzde 3,6 olarak revize ettik (önceki tahminimiz yüzde 3,3 idi). Ocak-Nisan ayları arasında, nominal USD olarak ithalattaki düşüş (yıllık yüzde -10), ihracattakinden (yıllık yüzde -8) daha fazla oldu ve bunun sonucu olarak cari hesap açığı yıllık yüzde 25’lik daralma kaydederek -10,8 milyar Dolara ulaştı. Hizmetlerdeki üretim fazlasındaki gelişmeler (-1,6 milyar Dolarlık düşüş) turizmdeki sert düşüşün daha düşük emtia fiyatlarının sonucu olarak dış ticaret açığındaki iyileşme nedeniyle (3,6 milyar Dolarlık artış) gerçekleştiğini yansıttı. Euler Hermes, cari hesaptaki yıllık eksikliğin 2016’da GSYH’nin yüzde -4,5’i seviyesinde olmasını bekliyor.
Çin: Ümit verici sinyaller var ama…
Son göstergeler, Mayıs ayında büyümenin dengeleneceğine işaret ediyor. İmalat çıkışlarındaki iyileşme ile (Nisan ayındaki yüzde 6,9’un ardından yıllık yüzde +7,2) reel sanayi üretiminde Nisan ayındaki gibi yıllık yüzde 6’lık artış kaydedildi. Nominal perakende satışları yüzde 10 arttı (Nisan ayında yüzde +10,1) ve reel oranlar bir hızlanmaya işaret etti (yıllık yüzde 9,3’ten yüzde 9,7’ye). Hükümet, Ocak ve Mayıs ayları arasında şehirlerde 5,77 milyon istihdam oluşturulduğunu belirtti. Bu da yıllık hedefin yüzde 57’sine ulaşıldığını gösteriyor. Ancak özel yatırımlardaki büyüme daha düşüktü. İleriye bakıldığında, “yumuşak iniş” senaryosunun (kademeli büyüme yavaşlaması) planlandığı şekilde ilerlediği görülüyor. Canlı özel tüketim ve destekleyici para politikaları ile yerel talep dirençliydi ve sanayi çıkışları da rahatlayan deflasyonel baskılar sayesinde daha da canlanıyor. Buna rağmen, volatilite riski halen yüksek seyrediyor çünkü dış ortam (zayıf talep) destekleyici değil ve yeniden dengelenme için gereken itici güçler güvenceye alınmış değil. Ekonomik büyüme halen ağırlıklı olarak makro politikalara dayanırken özel harcamalar kısıtlı seyrediyor. Bu görünümde Çin’in GSYH büyümesinin 2016’da yavaşlayarak yüzde 6,5 seviyesinde olması bekleniyor.
ABD: Tüketiciler tarafında işler yolunda, istihdam pazarında değil
Nisan ayındaki yüzde 1,3’lük artışın ardından perakende satışları Mayıs ayında aylık yüzde 0,5 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti (beklenti yüzde 0,3 idi). Bu, ikinci çeyrekte tüketim ve genel GSYH büyümesi görünümünün canlı seyredeceğine işaret ediyor. Satışlardan elde edilen kazançlar, üçüncü dönem üst üste düşüş kaydeden yapı malzemeleri dışında (aylık yüzde -1,8) hemen her alanda gerçekleşti. Alışıldık trendin devam etmesi ile alışveriş merkezlerindeki satışlar aylık yüzde -0,9 ve yıllık yüzde -5,8 azalırken, mağazalardan yapılmayan satışlar güçlü bir artış ile aylık yüzde 1,3 ve yıllık yüzde 12,2 ivme kaydetti. Benzin satışları, daha yüksek fiyatlarla yapıldı ve aylık yüzde 2,1 artış gerçekleşti. Otomobil satışları aylık yüzde 0,5 arttı. Bunlar dışında tutulduğunda dahi satışların aylık yüzde 0,3 ve yıllık yüzde 4,1 arttığı görülüyor. Diğer yandan, ABD Çalışma Bakanlığı’nın Nisan ayındaki JOLTS anketinin sonuçları açılan istihdamın 0,1 puan artışla yüzde 3,9’luk iyileşme kaydettiğini ve bunun -0,2 puanla yüzde 3,5’e gerileyen işe alım oranını geçtiğini gösterdi. Bu, bir kaç ay öncesine kadar hiç gerçekleşmemiş olan bir durum olarak dikkat çekiyor. 0,4 puanlık boşluk, şimdiye kadar kaydedilen en büyük boşluk ve bu da işverenlerin verecek işleri olduğunu ancak pozisyonlara uygun eleman bulamadıklarını gösteriyor. Bu da büyüme açısından karşıdan esen bir rüzgar.
Yunanistan: Biraz taze para zamanı…
Euro Çalışma Grubu, 16 Haziran’da Euro Bölgesi Maliye Bakanlarının resmi olarak onaylayacağı 7,5 milyar Euro’luk kurtarma paketinin yeni diliminin ödenmesi için Yunanistan’ın alması gereken ölçüleri doğruladı. Yunanistan, bu fonlar sayesinde Temmuz ayında 4,3 milyar Euro’luk vadesi geçmiş tahvili ödeyebilecek (AMB’ye 20 Temmuz’da ödemesi gereken 2,3 milyar Euro da dahil), IMF’ye geri ödeme yapabilecek (Temmuz ayında 0,75 milyar Euro) ve faiz harçlarını ödeyebilecek (0,7 milyar Euro). Bunlara ek olarak, hükümet borçlarını temizlemeye başlayacak (Nisan sonunda 5,5 milyar Euro). 2,8 milyar Euro’luk ikinci dilimin Eylül ayında ödenmesi bekleniyor ancak bu, yeni reformların uygulamaya alınıp alınmamasına bağlı. Bankaların garanti olarak kullandığı tahvillerle ilgili repo operasyonlarını olumlu etkileyecek şekilde 21 Temmuz’da gerçekleşecek AMB toplantısında Yunan bankalarına sunulan AMB Acil Likidite Yardımının askıya alınması bekleniyor. Bu, bankaların fonlama maliyetlerinin azalmasına yardımcı olacak. Ekonomi için uygun finansman sağlamadığından dolay sermaye kontrolleri halledilmemiş sorun olarak dikkat çekiyor. Her şey planlandığı şekilde ilerlediği sürece dördüncü çeyrekte biraz rahatlama gerçekleşmesini bekliyoruz.
Mercekteki Ülkeler
Kolombiya: Birinci çeyrek sonuçları umut kırıcıydı
2015’in dördüncü çeyreğindeki yüzde 0,8’in ardından Kolombiya’nın GSYH büyümesi 2016’nın ilk çeyreğinde yavaşlayarak çeyrek bazında yüzde 0,2 seviyesinde gerçekleşti. Yıllık olarak bakıldığında, 2015’in dördüncü çeyreğindeki yıllık yüzde 3,4 ve tam yıllık yüzde 3,1’in ardından büyüme yıllık yüzde 2,5 ile 2009’un üçüncü çeyreğinden bu yana elde edilen en düşük seviyeye ulaştı. 2016’ya devreden miktar yüzde 1,4 seviyesinde. Büyümedeki azalmanın nedeni, ana sektörlerin kapasitelerinin altında performans göstermesiydi: madencilik faaliyetleri dört dönem üst üste olmak üzere daralma kaydederek çeyrek bazında yüzde -0,9 seviyesinde küçüldü; 2015’in ortalarında canlanmanın gerçekleştiği tarım sektörü, kötü hava koşullarının yansıması olarak çeyrek bazında yüzde -3,1 daralma gerçekleşti (El Niño fenomeni). 2015 yılı boyunca büyümenin arkasındaki itici güçler olan hizmet ve imalat sektörleri de önemli seviyede yavaşlama kaydetti. Hizmet sektöründeki yavaşlama çeyrek bazında yüzde 0,2 seviyesinde (2015 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 0,6, üçüncü çeyreğinde yüzde 1,5), imalat sektöründeki yavaşlama ise çeyrek bazında yüzde 0,5 seviyesinde (2015 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 1,1, üçüncü çeyreğinde yüzde 2,5) gerçekleşti. İvme kazanarak çeyrek bazında yüzde 2,7’lik büyüme kaydeden (2015’in dördüncü çeyreğinde yüzde 1,2) inşaat sektörü en güçlü sektördü. Bu görünümü göz önünde bulundurarak GSYH büyümesinin ılımlı seyrederek 2015’teki yüzde 3,1 sonrasında 2016’da yüzde 2,3 seviyesinde gerçekleşeceğini öngörüyoruz.
Euro Bölgesi: Enflasyon, AMB’yi uyutmuyor
Çekirdek enflasyon yıllık yüzde 0,8 olmak üzere (gıda ve enerji fiyatları hariç) enflasyonun Mayıs ayı için yıllık yüzde -0,1 seviyesinde (Nisan ayında yüzde -0,2) onaylanması bekleniyor. Maaşlar üzerinde yukarı yönlü baskıların olmaması (Almanya hariç) ve üretici fiyatlarındaki daralma nedeniyle çekirdek enflasyonun düşük seviyelerde seyredeceği öngörülüyor. Bileşenlere bakıldığında hizmet sektörünün en yüksek yıllık artışı kaydedebileceği (yıllık yüzde 1), bunu gıda (yüzde 0,8) ve enerji dışı sanayi ürünlerinin (yüzde 0,5) takip edebileceği görülüyor. Enerji fiyatları, Mayıs ayında büyümeye olumsuz katkıda bulunmaya devam etti (yıllık yüzde -8,1). Bunun önceki kadar olumsuz bir etki olmamasının sebebi, petrol fiyatlarındaki canlanma oldu (Mayıs ayında aylık yüzde 11, Brentte varil başına ortalama 47,5 Dolar ve Ocak ayındaki 31,7 Dolarlık ortalamaya karşılık yaklaşık yüzde 50 artış). Enerji fiyatlarının 2016’nın ikinci yarısında büyümeye olumlu katkı sağlayacağını ve enflasyonun 2017’de yüzde 1,3 seviyesinde artacağını (2016’da yüzde 0,2) öngörüyoruz. AMB, aralarında mevcut parasal genişleme programının Mart 2017’ye kadar uzatılmasın ve şirket tahvil alımlarının genişletilmesinin de bulunduğu parasal genişleme ölçülerini dördüncü çeyrekte açıklayabilir.
Kenya: Ortalık karışıyor mu?
Politik protestolar dalgasının ardında istikrarla ilgili riskler yeniden değerlendiriliyor. Özellikle, 2017’deki seçimler öncesinde 2007’deki seçimler sonrasında 2008’de gerçekleşen şiddetin tekrar etme ihtimali endişe yaratıyor. Son gösterilerin 2008’dekilerin aynısının gerçekleşeceğine işaret ettiğini söylemek için çok erken (2013’teki seçimler nitekim barışçıl geçmişti) ancak politik muhalefetler bölünmüş gözüküyor ve tepkiler sandık yerine şiddet eylemleri ile gösterilebilir. Diğer yandan, Dünya Bankası ülkenin kuzeyindeki altyapı projelerinin desteklenmesi için 1,1 milyar Dolarlık fon sağlayacak. Bu fon özellikle yolların yapılması, su ve enerji tedarikinde iyileştirmeler yapılması ve çiftlik hayvanlarının yetiştirilmesi için destek sağlanması doğrultusunda kullanılacak. Kenya ekonomisi, yerel talep ve halihazırda düşük olan petrol fiyatlarının (petrol ve petrol ürünleri ülkenin toplam ithalat faturasının yüzde 22’sini oluşturuyor) avantajlarından faydalanarak nitekim iyi bir performans sergiliyor. Euler Hermes, GSYH büyümesinin dirençli seyretmesini, büyümenin 2016 ve 2017’de yüzde 6 seviyesinde gerçekleşmesini bekliyor ancak bu büyük oranda istikrarın korunmasına bağlı.
Japonya: Baskıyı hissediyor mu?
Sanayi üretimi Nisan ayında yıllık yüzde 3,3’lük daralma kaydederken, kapasite kullanımı aylık yüzde 1 seviyesinde azaldı (Mart ayındaki kısa süren iyileşmenin ardından) ve makine siparişlerinde ciddi miktarda düşüş kaydedildi (yıllık yüzde -8,2). Bunlara ek olarak, üretici fiyatları da daralmaya devam etti (Mayıs ayında yıllık yüzde -4,2) ve Japon Yeninin (JPY) güçlü olması, kısa vadede daha fazla aşağı yönlü baskı olabileceğine işaret ediyor. İş anketleri karışık sinyaller gönderiyor: (i) imalat sektörünün etrafı yeni siparişlerin düşük olması ve fiyattaki rekabetçiliğin düşük olması (güçlü JPY) sarılmış durumda ama (ii) hizmet sektörüne yönelik göstergeler iyileşmeye işaret ediyor (Nisan ayında 49,3 seviyesinde olan Nikkei Hizmet Satın Alma Endeksi Mayıs ayında 50,4’e yükseldi). İleriye bakıldığında, daha fazla alım gücünün (düşük enflasyon ve ılımlı maaş büyümesi) getirisi olarak özel tüketimin büyüme arkasındaki temel itici güç olacağı görülüyor. Güçlü JPY ve zayıf seyreden kâr büyümesi nedeniyle iş yatırımlarında daha fazla zayıflama bekleniyor. Yetkililerin, büyüme hızını korumak için ek destekler oluşturması bekleniyor. Euler Hermes, Japonya’nın 2016’da GSYH büyümesinin yüzde 0,7 seviyesinde olacağını öngörüyor.
