Yıllardır uluslararası toplum tarafından uygulanan ambargoların kalkmasıyla gözlerin çevrildiği İran’dan Türk işadamlarına, iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkileri geliştirme yönünde bu ülkeyi yakından tanıma ve daha sıkı işbirliği daveti geldi.
İran İslam Cumhuriyeti Büyükelçiliği Ticaret Müsteşarı Hamid Zadboom, TÜGİAD Ankara Şubesi’nce düzenlenen “Ambargonun Kaldırılması Sonrasında Türkiye-İran Arasındaki Ekonomik ve Ticari İlişkilerde Yeni Açılım Dönemi, Fırsatlar, Yatırım ve İşbirliği Olanakları” konulu sohbet toplantısında, sorularını yanıtladığı Türk işadamlarını, geniş işbirliği imkânlarını yakından görmeleri için İran’a davet etti. Ankara Şube Başkanı Türker Naslı ev sahipliğinde yapılan toplantıya Yönetim Kurulu ve TÜGİAD üyelerinden yoğun bir katılım gerçekleşti.
-Başbakanlar düzeyinde karşılıklı ziyaret…
İran Büyükelçiliği Ticaret Müsteşarı Hamid Zadboom konuşmasında, iki ülke arasında ambargodan önce de sonra dostluk ilişkisi bulunduğunu, Türkiye’nin ambargo döneminde de İran’a çok destek olduğunu belirterek; “Biz istiyoruz ki Türkiye İran arasındaki işbirliği hak ettiği konuma erişsin. Bizler İran İslam Cumhuriyeti’nin Türk işadamları ile işbirliğini artırmak hedefindeyiz” dedi. İki ülke arasında birkaç yıldır altyapı çalışmaları süren Tercihli Ticaret Anlaşmasının sağlam adımlarla ilerlemesini öngördüklerini söyleyen Zadboom, İran’ın 125, Türkiye’nin de 140 üründe vergi indirimine gittiğini, önümüzdeki dönemde bu sayıların artacağını bildirdi. Zadboom, “Ekonomi Bakanlığı ile gerekli toplantıları yapıyoruz ve işbirliği geliştirmek için çalışıyoruz. İran ve Türkiye arasındaki ilişki daha da rahatlayacaktır. Sayın Dışişleri Bakanının açıklamasına göre Başbakan İran’a ziyarette bulunacak, İran Başbakanı da Türkiye’ye ziyarette bulunacaktır. İki tarafın da bulacağı çözüm İran Türkiye arasındaki ticareti geliştirmek olacaktır” diye konuştu.
-Türk işadamlarına İran daveti…
Türkiye ve İran arasında ekonomik, ticari ilişkiler ve yatırımlar alanında son derece geniş işbirliği imkânları bulunduğunun altını çizen Zadboom, şunları söyledi:
“Dikkat çekmek istediğim bir konu var; Türk işadamları mutlaka İran’a ziyaret gerçekleştirsinler. İran’ın sanayisini, serbest bölgesini gördükten sonra düşünceleri tamamen değişecektir. İran’la iş yapmak istiyorsanız mutlaka İran’a gidin görün derim. İran’ın cazip avantajlarından biri enerjinin ucuz olması. Şu an burada bir üretici firmaysanız İran’da daha ucuz üretip Asya ve Avrupa’ya ihracat yapabilirsiniz. Benim TÜGİAD üyelerine yapabileceğim önümüzdeki 6-9 ayda yapılacak fuarlara bazı şirketleri götürüp ağırlayabiliriz; her fuar için üç TÜGİAD üyesini götürüp, İran’a ilgi duyanların yakından görüp değerlendirmesini sağlayabiliriz. Ziyaret ettiğiniz sektör bulunduğunuz sektör ise her türlü olanağı sunacağız. İran’la tanışmanız sizi İran’la ticarete götürecektir. Ürün ihraç etmek istiyorsanız İran’ı tanıyın.”
76 milyonluk nüfusu içinde Türkiye’yi en az bir kez ziyaret etmiş 20 milyon dolayında İranlı olmasına karşılık, bu ülkeyi ziyaret eden Türklerin oranının düşük kaldığına işaret eden Zadboom, “İran’la Türkiye birlik olduğu zaman en güçlü birliktelik olacaktır” dedi. Zadboom, ülkesinin insanlarının ve Türk milletinin çok zeki ve bütün dünyaya yayılmış olduğuna, ABD’de çok sayıda İranlı ve Avrupa ülkelerinde de yoğun bir Türk nüfus bulunduğuna işaret etti. İki ülke arasındaki sıkıntılar ve bölgedeki kaosun kendi pazarlarını genişletmek isteyenlerin işine geldiğini ifade eden Zadboom, “Kanaatimce Türkiye’de gittikçe güçlenen sanayi, İran’ın gücü ile birlikte çok büyük bir güç birliği oluşturacaktır. Birlikte güçlenelim. Ya birlikteyiz, ya değil. Tam olarak biz iki ülke olarak birleştiğimiz zaman güçlü bir ekonomiye, teknolojiye sahip iki ülke olarak dünyada önemli bir yere sahip olabiliriz” diye konuştu. Zadboom, İran’la iş yapmak isteyen işadamlarına yatırım konularında ve şirket kuruluşu ve diğer konularda mevzuatla ilgili her türlü desteği vermeye hazır olduklarını bildirdi. İran’la para transferi konusunda fazla sıkıntı kalmadığını, 8 İran bankasının şu an Türkiye ile çalıştığını bildiren Zadboom, “Şu an swift açılmış durumda. Önümüzdeki bir iki ay içinde hiç sıkıntı kalmayacak” dedi. İran’ın vergi hukukunun Türkiye’den daha rahat olduğunu söyleyen Zadboom, “Türkiye’nin vergi geliri İran’dan 10 kat daha fazla. KDV yüzde 9, gelir vergisi belli sektörlerde değişiklik gösteriyor, hele serbest bölgede ticaret yapıyorsanız vergi yok” diye konuştu.
Zadboom, İran’ın Türkiye sınırında kurduğu Maku Serbest Bölgesi hakkında da bilgi verdi. Birçok sanayicinin orada fabrika kurup Türkiye’ye ihracat yaptığını belirten Zadboom, “Hem enerji, hem petrol ürünleri ucuz. Türk fabrikaları da var. Mesela Brillant Tebriz’de büyük bir şube açtı, tahminen 1.000 çalışanı var” dedi. Zadboom “İran’da faaliyet gösteren işadamları ile istişare yapmanızı öneririm. İran ticaret kanununun zor bir yanı yok. İhracat serbest, vergisiz… İthalat için tarifemiz var ama ihracat masrafsız” diye konuştu.
-Naslı: “Çok verimli bir dönem başlayabilir, başlamalı da…”
TÜGİAD Ankara Şubesi Başkanı Naslı da ambargonun kalkmasının, son günlerde bölgede yaşanan önemli gelişmelerden biri olduğunu belirterek, Türkiye-İran arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerde yeni bir dönemin başlaması için bunun bir vesile olması dileklerini ifade etti. Naslı, “Önümüzdeki dönemde, iki ülke ilişkilerinde yeni fırsatlar, yeni yatırım ve işbirliği olanakları açısından son derece verimli bir süreç başlayabilir, başlamalıdır da… Bize göre iki ülke, aralarında güçlü ekonomik ve ticari ilişkiler geliştirmek için gerekli her türlü imkân ve kaynağa zaten sahip durumdadır” dedi. İran’ın, aynı zamanda Türkiye’nin Orta Asya pazarlarına açılımında da en kısa güzergâh olduğuna dikkat çeken Naslı, Türkiye ve İran’ın ekonomik potansiyellerini dikkate aldığımızda biz, iki ülke arasındaki ticaret hacminin çok daha yüksek düzeylere çıkarılabileceğine, dış ticarette ürün yelpazesinin çok daha zenginleştirilebileceğine inanıyoruz. Biz, iki ülke arasında çok daha ileri ekonomik ilişkiler ve işbirliği için gerekli potansiyelin mevcut olduğuna inanıyoruz. İran’a ziyaret planlıyorduk ama artık daha hızlı ilerleyeceğiz” diye konuştu.
