Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR), kırmızı et fiyatlarının düşürülmesiyle ilgili gündemde olan gelişmeleri değerlendirirken, bu sorunla ilgili uzun vadeli çözüm vurgusu yaptı.
Türkiye’deki süt &kırmızı et üretim ve tüketim sektörlerinin gelişimiyle ilgili çalışmalar yapan SETBİR adına açıklama yapan Başkan Zeki Ilgaz, kırmızı et fiyatlarının düşürülmesi noktasında ithalatın kalıcı, sürdürülebilir bir çözüm olamayacağını ve bu durumun ortadan kalkması için uzun vadeli planlamalar yapılması gerektiğini belirtti.
Uzun vadeli çözümler yaratabilmek için hayvan varlığımızın ve hayvansal üretim rakamlarının tam bilinmesi gerektiğini, bunun için de öncelikle kayıt dışı üretimin engellenmesi gerektiğini dile getiren Ilgaz, görüşlerini şu şekilde dile getirdi:
“SETBİR olarak yaptığımız çalıştaylarda et, süt ve hayvancılık sektörlerinin en önemli ve öncelikli sorunu olarak kayıt ve kontrol dışı üretim ve ticaret belirlenmiştir. Bu görüşümüzü TÜİK verileri de desteklemektedir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Eylül 2014 tarihinde kırmızı et fiyatlarında yaşanan artışı dengelemek için besilik dana ithalatına karar verirken sembolik ve küçük montanlı bir ithalat öngördü. Hayvan varlığımızı tam olarak göremediğimizden dolayı sembolik bir ithalat öngörüldü, gerekli miktarda (bizce en az 200.000 adet) besilik dana ithalatı yapılamadı. Bu miktar 2014 yılı son çeyreğinde realize edilebilmiş olsaydı kırmızı et fiyatlarında yaşanan artış daha sınırlı olacaktı, belki de 2014 Mayıs dönemi seviyesinde kalacak hatta gerileyecekti. Bu gibi durumların ortadan kaldırılabilmesi için Bakanlığımızın başlatmış olduğu TÜRKVET Hayvan Kayıt Sistemini yenileme çalışmaları süratle hayata geçirilmelidir. Çünkü doğru ölçemediğimiz hiçbir şeyi iyileştiremeyiz.”
“Fiyat artışını yaratan, tetikleyen arzın sığlığı ve yetersizliğidir”
Kırmızı et fiyatlarının bu kadar yüksek seyretmesindeki ana nedenin kesimlik hayvan arzının sığlığı ve yetersizliği olduğunu belirten Zeki Ilgaz, Avrupa Birliği ülkelerindeki 2 aylık sütçü ırk buzağı fiyatının 370 TL (116 avro), ülkemizde 1.500 – 1.700 TL; 250 kg ağırlığında 1 yaşındaki besi danasının söz konusu ülkelerde 1.800-1900 TL, ülkemizde ise 3.800 – 4.000 TL olduğunu belirtti.
SETBİR Başkanı Ilgaz, kesimlik hayvan arzındaki problemlerin çözülmesi için ithal ete yönelmenin kalıcı bir çözüm olmayacağını ifade ederken bu konudaki görüşlerini şu şekilde dile getirdi:
“Kesimlik hayvan arzındaki açığı kapatmak için kesimlik dana, özellikle de karkas et ithal etmek, tüketicilerimiz açısından fiyat artışlarında belirli bir rahatlama sağlayacak olmasından dolayı düşünülse bile bu iyileşme kalıcı olmayacak, muhtemelen istikrarı bozacak ve ülke besiciliğine orta-uzun dönemde zarar verecektir. Buna karşılık besilik dana açığını kapatmaya dönük genç dana ithalatına bir süre daha ihtiyacımız olabilecektir. Ayrıca etçi ırk damızlık hayvan ithalatı da bu çerçevede yeniden değerlendirilmelidir.”
Zeki Ilgaz, kırmızı et fiyatlarının düşmesi ve hayvancılık sektöründeki üreticilerin yaşadığı problemlerin çözümü için önerilerini ise şu şekilde sıraladı:
Çözüm önerileri
- Üreticinin öncelikle girdi maliyetlerinin düşürülmesi ve dengelenmesi gerekmektedir.
- Besi maliyeti açısından büyük önem arz eden meraların daha etkin kullanımı, kaba yem üretiminin artırılması teşvik edilmelidir.
- Yemleme ve yem teknolojileri daha etkin bir şekilde kullanılmalıdır.
- Hayvanlarımızın genetik özelliklerinin geliştirilmesi için çalışmalar yürütülmelidir.
- İki doğum arası sürenin kısaltılması ve doğumların yılın bütününe yayılması sağlanmalı, mevsimsellik azaltılmalıdır.
- Doğum ve doğumu takip eden günlerde yaşanan buzağı ölümleri azaltılmalıdır.
- Et üretiminde etçi ırkların kullanımı hayata geçirilmelidir.
- Hayvan hastalıkları ile etkin bir şekilde mücadele edilmelidir.
- Küçük işletmelerin altyapı zaafları giderilmeli, işletme büyüklüğünün mikro seviyeden optimal seviyeye çıkarılması düşünülmelidir.
- Besicinin eğitimine yönelik çalışmalar yürütülmeli, yetişmiş eğitimli insan gücünün istihdamının sağlanması teşvik edilmelidir.
- Kesimhanelerin kesim standardına uyumu sağlanmalı, karkas sınıflandırma sistemi hayata geçirilmelidir.
- Vadeli işlemler borsasının bünyesinde ileri tarihli ticari işlem yapılabilmesi sağlanmalı ve istikrar yaratılmalıdır.
- Değer zincirinde sisteme katkı sağlamayan, katma değer yaratmayan her halka yok edilmeli, sistem yalınlaştırılmalı, besicilik zincirinin finans ihtiyacı sorunu çözümlenmelidir.
- Hayvan kayıt sistemimiz süratle yenilenmeli, veri tabanı zenginleştirilmeli, sürekli güncel kalması sağlanmalı ve sektör oyuncularının erişimine açılmalıdır.
- Besilik dana envanterimiz sürekli izlenerek, öngörülü davranılarak, gelecek dönemlerin ihtiyaçlarını karşılayacak (açığı kapatacak) kadar besilik dana takviyesine/ithalatına imkân verilmelidir.
- Ülkemiz kaynaklarının sonuna kadar kullanıldığından emin olunmadıkça ithalat özendirilmemeli, iç kaynakların kullanımına öncelik verilmelidir.
- Küçükbaş hayvanların kurban edilmesi vatandaşımıza telkin edilmelidir.
