Uluslararası denetim ve danışmanlık şirketi EY, Enerji Sektörü İşlem ve Trendleri: 2016 Değerlendirmesi ve 2017 Görünümü Raporu’nun sonuçlarını açıkladı. Rapora göre; enerji sektöründe küresel olarak işlem değeri bir önceki yıla göre %4 gerileyerek 192,3 milyar dolar oldu. 2015 yılında toplam işlem değeri 200 milyar dolar seviyesindeydi.
Yatırımcı istikrar arayışında
Yatırımcıların gelirlerindeki istikrar bekleyişi regülasyona ( PPA, PPP, satın alma fiyat garantileri vb.) tabi varlıklara yönelik ilgiyi artırdı. Regülasyona tabi varlıklar 2016 yılında gerçekleştirilen işlemlerin %46’sını (89,3 milyar $) oluşturdu. Yenilenebilir enerji varlıklarına olan ilgi ise yüksek seyrini korudu. Geçtiğimiz yıl yenilenebilir enerjide işlem değeri 28,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşirken, bu işlemlerden 10’unun milyar doların üzerinde işlemler olduğu görüldü. Amerika kıtasında gerçekleştirilen 46 yenilenebilir enerji satın alma işleminin toplam değeri ise 8,3 milyar dolar oldu.
Yeni enerji teknolojilerine ilgi artıyor
Dünyanın en büyük elektrik firmalarının depolama alanı başta olmak üzere yeni enerji teknolojilerine yatırım yapmaları geçtiğimiz yılın en öne çıkan trendlerinden birini oluşturdu. Her ne kadar küçük çaplı olsa da, 2016 yılında depolama, akıllı ölçüm ve elektrikli taşıt şarj istasyonları gibi yeni enerji teknolojilerine yönelik bir eğilim gözlemlendi. Enel, Innogy ve National Grid gibi firmalar bu kapsamda gerçekleştirdikleri işlemlerle ön plana çıktı. Yeni enerji teknolojilerine yönelik işlemler 899 milyon dolara ulaştı.
Rapor ile ilgili değerlendirmede bulunan EY Türkiye Enerji Sektörü Lideri Erkan Baykuş şunları söyledi: “Yatırımcılar, toptan fiyatlardaki düşük seyrin etkisi ve gelişmiş pazarlardaki arz fazlası gibi sebeplerle zor seçimler yapmak durumunda kalıyor. Özellikle Avrupa piyasasında üretim varlıklarındaki değer düşüşleri sürerken, yatırımcı ilgisi daha çok yeni enerji teknolojileri ve iletim-dağıtım varlıkları ile istikrarlı gelir sağlayan satın alma garantili regülasyona tabi varlıklara kayıyor. Hala üretim açığı olan Asya Pasifik ve Afrika piyasaları ise üreticiler için cazibesini koruyor. Enerji de gelecek özellikle yeni enerji teknoloji ve özellikle elektrik araç şarj istasyonları ve depolama tarafında olacak gibi görünüyor.”
Avrupa’da işlemler 4 yılın zirvesinde
Avrupa elektrik piyasasında toplam işlem değeri 2016’da 51 milyar dolar ile 2012 yılından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. İşlemler özellikle yılın son çeyreğinde ivmelenerek 27,8 milyar dolara ulaştı. Son çeyrekte gerçekleşen bu işlem hacmi 2016 yılı toplamının yarısından fazlası. Bölgede 22,7 milyar dolar tutarında iletim – dağıtım işlemi gerçekleşti. İletim-dağıtım işlemlerini dikkate almadığımızda ise, üretim ve yenilenebilir enerji işlem hacmi 2015 yılına kıyasla %7 oranında düşmüş durumda.
Konuya ilişkin olarak Erkan Baykuş, “Avrupa’da ciddi bir arz fazlası var. Son beş yılda toptan elektrik fiyatları nerdeyse yarı yarıya düşmüş durumda. Büyük global yatırımcılar özellikle konvansiyonel üretimden çekilerek, yenilenebilir enerji, enerji teknolojileri ve iletim-dağıtım tarafında daha aktif olmaya çalışıyor. Global yatırımcıların kısa vadede Avrupa’da elektrik üretimine ilgisinin artmasını beklemek gerçekçi olmayacak. İlgi Asya-Pasifik ve gelişmekte olan piyasalara yoğunlaşacak demek yanıltıcı olmaz” dedi.
ABD’de belirsizlikler beklentileri olumsuz yönde etkiliyor
Amerika elektrik piyasası 2016 işlem hacmi son altı yılın en yüksek seviyesinde 99 milyar dolar olarak gerçekleşti. Toplam işlem hacminin büyük bölümü yılın ilk çeyreğinde gerçekleştirilen işlemlerden oluştu.
Özellikle faiz beklentileri 2017 yılında işlem hacmini olumsuz yönde etkileyebilir. Benzer şekilde ülkenin enerji politika değişikliklerinin işlem hacmine muhtemel etkileri konusundaki belirsizlik hala devam ediyor.
Yatırımcının gözdesi Asya-Pasifik
Asya-Pasifik bölgesinde elektrik piyasası işlemleri 2016’nın dördüncü çeyreğinde ilk üççeyrek toplamına kıyasla (5,7 milyar $) 4 kat yükselerek 23 milyar dolar oldu. Bölgede gerçekleşen enerji işlemlerinin %55’ini (12,7 milyar $) iletim ve dağıtım varlıklarına ilişkin işlemler oluşturdu.
Konuyla ilgili olarak Erkan Baykuş: “Asya Pasifik yatırımcılara değişik alanlarda yatırım olanakları sunan aktif bir pazar olarak dikkatimizi çekiyor. Bölgedeki üretim açığı dikkate alındığında hem yenilenebilir hem de konvansiyonel üretim fırsatları olduğunu söyleyebiliriz. 2017 ve sonrasında Avrupa ve Amerika’dan yatırımcıların bölgeye ilgisinin artarak sürmesini bekliyoruz” dedi.
