Yasa dışı korsan ve kaçak ürün ticareti, dünyanın gittikçe büyüyen sorunlarının başında geliyor. Marka Koruma Grubu Sözcüsü Dr. Ali Ercan Özgür, araştırmalara göre dünya genelindeki taklit, korsan ve kaçak ürün ticaretinin ekonomik büyüklüğünün 1 trilyon dolara yaklaştığını belirterek, “Türkiye’deki korsan ve taklit ürün pazarının büyüklüğünün ise ortalama olarak 17 milyar doları aştığı tahmin ediliyor. Bu tutar ekonomiye kazandırılsa birçok dev yatırım hayata geçirilebilir, ülke ekonomisine güç katar. Kaçakçılık ülke ekonomisinin yanı sıra tüketici güvenliği ve sağlığını da tehdit ediyor. Son yıllarda yapılan yasal düzenlemeler, gümrüklerde alınan önlemler ve denetimler ile kaçakçılıkla mücadelede önemli başarılar kaydedildi. Sorunun tamamen ortadan kalkması için herkese görev düşüyor” dedi.
Türkiye’de yasadışı ticaret ile mücadele edilmesi ve ticari marka haklarının etkin bir biçimde korunması amacıyla kurulan Marka Koruma Grubu (MKG), 26 Ocak Dünya Gümrük Günü nedeniyle açıklama yaptı.
MKG Sözcüsü Dr. Ali Ercan Özgür, dünyanın en yaygın sorunlarından biri olan yasa dışı ürün ticaretinin Türkiye’de de ‘ekonomi’, ‘marka hakları’, ‘güvenlik’ ve ‘kamu sağlığı’ açılarından riskler oluşturan çok boyutlu bir problem olduğunu ifade etti. Özgür, şunları söyledi:
“Türkiye’de yurt içi taklit piyasasının büyüklüğü 5,4 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. İthalat veya diğer yollarla ülkeye giren korsan veya taklit ürünler de hesaba katıldığında yasa dışı ürün pazarının tahmini büyüklüğü ortalama 17,2 milyar dolara ulaşıyor. Bu nedenle ülke ekonomisi büyük bir vergi kaybına uğruyor. Örneğin kaçak akaryakıt ve sigara nedeniyle her yıl milyarlarca lira ÖTV kaybı yaşanıyor. Ayrıca kamu sağlığı için risk oluşuyor. Terör örgütlerinin kaçakçılıkla kaynak sağlaması ise ülke güvenliğini tehdit ediyor. Fikri mülkiyet haklarının ihlal edilmesi sonucu da, ülkenin yatırım cazibesi azalıyor. Yabancı sermaye kaçışı ve istihdam kaybı gibi zincirleme reaksiyonlara yol açıyor. Fikri mülkiyet haklarının korunmasında yapılacak sadece yüzde 1 oranındaki iyileştirme, yatırımlarda 1,9 milyar artış sağlıyor. Bu örnekler, sorunun büyüklüğünü ortaya koyuyor[1].”
Gümrüklerdeki düzenlemeler, kaçakla mücadeleye güç kattı
Dr. Ali Ercan Özgür, kaçakçılıkla mücadele etmek için devletin son dönemde yaptığı değişiklik ve düzenlemelerin çok olumlu sonuçlar verdiğini belirterek, “Gümrük kapılarında yeni güvenlik sistemlerinin devreye alınması, denetimlerin artırılması gibi önlemler faydalı oldu. Nükleer madde detektörleri, uzaydan araç takip, kapalı devre plaka okuma gibi birçok modern sistem devreye sokuldu. Bu ve benzeri adımlar da mücadeleye katkı sağladı” dedi.
Sağlığını düşünen vatandaş, kaçak üründen uzak durur
Devletin yürüttüğü mücadelenin başarıya ulaşması için tüketicilerin de bu konuda duyarlı olması gerektiğini sözlerine ekleyen Dr. Ali Ercan Özgür, “Kaçakçılar kendilerine yeni yöntemler, yeni pazarlar yaratıyor. Son dönemde artan ve belirsiz içeriğiyle halk sağlığını tehdit eden açık tütün satışının yaygınlaşmaya başlaması, buna örnek teşkil ediyor. Son dönemde kaçak içki nedeniyle yaşanan ölümler de, sorunun hayati önemini acı bir şekilde gösterdi. Tüketiciler, hem sağlıklarını, hem de ülke ekonomisini tehdit eden kaçakçılara karşı duyarlı olmalı ve mücadeleye katkı sağlamalıdır” diye konuştu.
Verilerle yasa dışı ürün ticareti
- Dünya gümrüklerinde ele geçen ilk 5 ürün: aksesuar (%29), saat (%27) elektronik ürünler (%12), diğer ürünler (%8) ve giyim eşyaları (%8) (Dünya Gümrük Örgütü)
- Türkiye’de 2014’te yakalanan yasa dışı ürünler: elektronik eşya(%45), araç (%22), akaryakıt (%9,8), kimyevi madde (%5,9), tütün-alkol (% 4,1) (Gümrükler Muhafaza Müdürlüğü)
- Dünya yazılım sektöründe korsan kullanım oranı %40, piyasa büyüklüğü 59 milyar dolar. (Business Software Alliance)
- Avrupa’da taklit ürünler nedeniyle kozmetik sektörü yılda 4,7 milyar Euro hasılat kaybı yaşıyor. Bu tutar 50 bin kişilik istihdam kaybı anlamına geliyor.
- Türkiye’de 2014’te KOM tarafından ele geçirilen kaçak sigaraların neden olduğu vergi kaybı yaklaşık 520 milyon TL.
- Türkiye’de 2014’ün ilk 6 ayında denetlenen 6070 adet kozmetik ürünün, 5375’i sahte/ kaçak çıktı.
- Kaçak ürünlerin tüketiciye ulaşımı, konteynır, havayolu, TIR, demiryolu ve posta ile sağlanıyor.
- Sahte parfüm, şampuan, çamaşır deterjanı, çamaşır suyu, bulaşık deterjanı, diş macunu, ped, çocuk bezi gibi ürünler cazip fiyatları sayesinde kolayca alıcı buluyor.
[1] MKG’nin Mart 2016’da açıklayacağı özel araştırma raporu kapsamındaki verilere dayandırılarak verilen bilgiler
