ODTÜ Teknokent’te düzenlenen Yeni Fikirler Yeni İşler yarışmasında kategorisinde birinci seçilen BTech Innovation Yöneticisi Kuntay Aktaş ile 3 boyutlu yazıcıları / metal 3 boyutlu yazıcıları ve yaratabilecekleri ekonomiyi konuştuk.
3D Printing nedir ve neden önemlidir ?
3D printing dediğimiz şeyi biz aslında ikiye ayırıyoruz. Amatör ve Profesyonel üretimler. Amatör üretimler daha çok hobi amaçlı, çözünürlüğü ve hassasiyeti düşük olan genellikle görsel amaçlı kullanılan makinalar. Pro Serisi makinalar ise temelde büyük kalıp masraflarından kaçınmak, maliyetleri düşürmek, görsel amaçlı veya prototip amaçlı üretilen veya nihai ürün olarak üretilen parçalardır. Bizim uzmanlığımız pro serisi 3D Printing de. Aslında bu konuda Türkiye’de oldukça makina var ve gelişmiş sanayiler bunu bir süredir kullanıyor, ama şu an bizim Türkiye’de devreye almaya çalıştığımız şey Metal 3D Printing. Bizi yepyeni dünyalara götürecek şey de Metal 3D Printing.
Metal 3D Printerler neden diğer 3D printerlerden farklı ?
Metal 3D Printerler şu an belli bir noktaya gelmiş ancak gelişimi devam eden cihazlar. En temel farkı ise metal işlediğiniz için üretimi oldukça zor ve karmaşık. İnsanlarda şöyle bir yanlış düşünce var “ Makinaya attığım her dosya kolayca üretilir”. Bu plastik ile üretim yapan makinalar için bir noktaya kadar doğru, hatta metal dental üretim yapanlar için de geçerli ancak masiv bir metal parçayı üretmek istediğinizde çok ciddi termal stresler, mikro crackler ve yüzey problemleriyle karşılaşıyorsunuz 3 cm kalınlığındaki bir parça stress sebebiyle yırtılabiliyor veya parçanın şekli değişebiliyor. Bu yüzden parçayı tablaya bağladığımız ve destek denen araçlar üretiminizde hayatı öneme sahip. Bilgi birikimi ve tecrübe isteyen bir konu, her üretim sistemi gibi kendine has kuralları var.
Metal 3D Printingin avantajları nedir?
Tasarımcıları en fazla zorlayan konu aslında üretim. Siz aslında üretimin size izin verdiği ölçüde esnek bir tasarım yapabilirsiniz ama bu sistemler her türlü tasarımı üretebilmek teorik olarak mümkün. İçi boş yapılar, kompleks monolit tasarımlar, iç içe girmiş yekpare tasarımlar veya çok verimli çalışan spiral şeklinde soğutma kanalları. Size bir örnek veriyim NASA bunu egsozlarında kullanıyor, tasarladıkları mikro kanallardan yakıtı geçirip hem egsozu soğutuyor hem de yakıtı ısıtıyor ya da kalıpçılıkta öyle bir soğutma kanalı tasarlıyorlar ki farklı yüzeylerde farklı soğuma ile farklı yüzey kalitesi alınabiliyor
Bence en önemli özelliklerinden birisi de parçaların içini ve yüzeylerini tasarlayabiliyorsunuz. Ağırlığın kritik olduğu savunma, uzay, havacılık gibi sanayilerde çok kritik ve yaygın bir kullanımı var. Sağlamlıktan ve dayançtan ödün vermeden parçayı yüzde seksenlere kadar hafifletebiliyorsunuz. Büyük kalın bir parça yerine farklı yönlerdeki yükleri taşıyacak özel yük elemanları veya istediğiniz bağlantı elemanlarını tasarlayabiliyorsunuz. Bu alanda yazılım sektörü de gelişmeye başladı, iki parça arasına yükleri ve malzemeleri tanımladığınızda size en uygun ve en düşük malzemeyi, tasarımın ana hatlarıyla birlikte verebilen yazılımlar var.
Dünyada kimler kullanıyor ve en başarılı örnekler nelerdir ?
Aslında bu sorunun cevabı dünyada en son teknolojiyi kim kullanıyorla aynı. NASA, Boing, Lockheed Martin, General Electric bu işi dünyada en baştan beri kullanan kurumlar. NASA geçtiğim günlerde 3D Printingle üretilmiş en karmaşık Rocket parçasını test etti ve parça testi başarıyla geçti. Şu an uzayda olan bir çok aracında 3D printed metal parçalar var. GE geçtiğimiz günlerde 80 tane Metal 3D Printer cihazı aldı. GE zaten 3D Printing’e çok ilgi duyan ve yatırım yapan firmalardan birisi. Farkındalık oluşturmak için geçtiğimiz ay bir etkinlik gerçekleştirdiler. Boing 787 Dreamliner’da her uçakta 30 adet 3D printed metal parça kullandı, GE yeni nesil yakıt nozellerı için 50 milyon dolar 3D Printinge yatırım yaptı. Bu parçaların tamamı CNC gibi günümüz üretim teknolojileri ile üretilemeyecek parçalar. Bizler yine biyouyumlu malzemeler ile insanların kayıp kemik dokuları için kişiye özel protez tasarlıyoruz, özellikle yüz bölgesindeki kayıplarda en karmaşık geometrileri bile tasarlayıp üretebiliyoruz böylece insanlar kaybettikleri dokuların birebir aynısını tekrar kazanarak eski görünümlerine geri dönüyorlar.
Bu konuda ülkemiz ne durumda?
3D Printinge genel olarak baktığımızda plastik 3D printing de Türkiye oldukça iyi bir yerde. İrili ufaklı bir çok firmada plastik üretim sistemleri var. Dental ve endüstriyel uygulamalar için çeşitli parçalar kullanılıyor. Savunma Sanayisi firmaları bünyesindeki plastic üretim sistemlerini kullanıyor, yine beyaz eşya otomativ bu sistemleri kullanan sektörlerden. Metalde ise hala işin başındayız diyebiliriz çünkü metal makinaların yatırım maliyetleri oldukça yüksek, şu an GATA ve SDÜ gibi kurumlarda bir kaç makina var. Ancak sanayi henüz adapte olabilmiş durumda değil çünkü burada asıl kritik olan şey üretimden öte tasarım yeteneği once bu konuya eğilmeleri lazım.
Yaratabileceği ekonomi ve istihdam ne ölçekte olur?
3D printing pazarı son üç yılda neredeyse üç katına çıktı ve 2017 de 4 kat daha büyümesi bekleniyor. Dolayısıyla geleceğin teknolojisi. Obama geçtiğimiz yıllarda Amerika’nın yeni devrimi 3D printerlar ile olacak dedi ve bu konuya devlet stratejisi olarak yatırım yapma kararı aldılar. Yüksek teknoloji firmalarının tamamı bu alan geçiyor, medical endüstri, uçak sanayisi, otomativ yani neredeyse tüm ednüstriler yönünü bu sisteme çevirmeye çalışıyor. Yurtdışında yaptığımız görüşmeler ve birinci ağızdan aldığımız geri dönüşlere dayanarak söyleyebilirim ki yakın zamanda CNC, enjeksiyon, sinterleme gibi sistemler kritik sanayilerde kalmayacak. Aslında bunu fuarlarda da izleyebiliyorsunuz 3D üretim sistemlerinin olduğu koridorlarda adım atacak yer bulamazken diğer üretim sistemlerinin olduğu koridorlara ilgi oldukça az durumda.
Sekiza olarak bu konudaki çalışmalarınız ne durumda?
Biz bildiğiniz gibi iki ayrı şirket olarak faaliyet gösteriyoruz. BTech tarafında biz bu sistemi kişiye özel protezleri tasarlamak için kullanıyoruz. Daha once anlattığım gibi insanların kafa, yüz gibi bölgelerdeki kayıplarını giderip eski görüntülerine dönmelerini sağlarken kalça, diz gibi bölgelerde insanlara tamamen kendi anatomisine uygun, birebir olarak kişinin kendi yapısını taklit eden protezler tasarlıyoruz. Ameliyat sürelerini kısaltan, hekim hatalarını ortadan kaldıran yeni sistemler sunuyoruz.
Sekiza Savunma ve Uzay tarafında ise emsalsiz inovasyonlar üzerinde çalışıyoruz. Kompleks parça tasarımı ve üretimlerinde kullanıyoruz. Bir kaç gün önce haberlerde çıkan “ Madenciler için çip projesi, Uzun Mehmet 1829” bir Sekiza projesi ve yaklaşık 1 senelik bir emeğin ürünü. Bu teknolojiyi maden projesinde yoğun olarak kullanacağız. Yine burada gizlilik sebebiyle anlatamayacağım çok önemli ve kirtik projelerin içerisine bu sistemi entegre ediyoruz. Bu konuda önemli yerler ile de görüşme halindeyiz. Bilim ve Sanayı bakanımız konuyu yakından takip ediyor, Bakanımıza, Bilim ve Sanayi Genel Müdürümüze ve danışmanlarına detaylı bilgi verdik. Savunma Sanayi Müsteşarlığı’nda en üst kademede görüşmeler yaptık, SSM Ar-Ge Daire başkanımız, Müsteşarımız da teknolojinin ne kadar kritik olduğunun farkında, Tai, Aselsan, Havelsan ile görüşmelerimiz sürüyor. Bizler de bu teknolojinin kullanılması için her türlü desteği vermeye çalışıyoruz. Bu konuda uzmanlığımız ve tecrübemizi hem tasarım hem üretim konularında danışmanlıklar vererek kullanıyoruz, akademik çalışmalara da ayrıca destek veriyoruz.
